30 gedetineerden vertellen openhartig over hun verleden Een kijkje achter de tralies...
Echte penoze: Een kijkje achter de tralies…
Zware criminelen vertellen openhartig over de achtergrond van hun daad. In dertig verhalen zijn doodslag, poging tot moord, ontvoering, drugsmokkel of het lidmaatschap van criminele organisaties slechts het vertrekpunt. Anders dan in reguliere misdaadboeken staat niet alleen het delict, maar ook de lange weg er naar toe centraal. Van de wieg tot aan de cel krijgen we inzicht in ontspoorde levens en verkeerde keuzes met grote gevolgen.
Cora Frowijn en Nathalie Vet zijn sinds de jaren ’90 werkzaam in het justitiële werkveld en hebben op verschillende differentiatie afdelingen ervaring opgedaan. Zij interviewden dertig gedetineerden in een zeer beperkt beveiligde inrichting, waar de mannen binnen een re-integratietraject hun laatste strafrestant doorbrengen.
Voorwoord:
Als zware criminelen het nieuws halen, is dat meestal op de momenten dat een delict net is gepleegd of als een veroordeling heeft plaatsgevonden. We lezen hierover in de krant, op internet of zien het op het televisienieuws. De dader is teruggebracht tot zijn initialen en het delict dat hij heeft gepleegd. Toch heeft ook iedere crimineel een verleden, een verleden waarin hij nog geen crimineel was, gewoon eens mens als iedereen, met een vader en moeder, familie, vrienden, een partner. Iedere dader is ooit een kind geweest met een meer of minder rooskleurig toekomstperspectief. De grote vraag is hoe het zo heeft kunnen ontsporen, waarom mensen verkeerde keuzes hebben gemaakt die uiteindelijk voor de maatschappij en voor henzelf zulke grote gevolgen hebben gehad.
Deze vraag wordt bestudeerd door psychologen, sociologen, neurowetenschappers en criminologen. Dit wetenschappelijke debat over ‘nature en nurture’ naar de vraag of we iets kunnen doen aan de criminele aandrang waartegen sommige mensen blijkbaar geen weerstand kunnen bieden, is nog lang niet beslecht. Als dat al ooit gebeurt. In dit boek spreken geen derden over daders, de daders spreken namelijk zelf.
Cora Frowijn en Nathalie Vet, beiden werkzaam als groepsleidsters in een Zeer Beperkt Beveiligde Inrichting in Rotterdam, hebben dertig criminelen naar hun leven gevraagd. Hoe verschillend hun verhalen ook zijn, telkens maken we kennis met de man achter de crimineel. De kracht van alle levensverhalen zit in het ontbreken van morele oordelen; we horen mensen die vanuit hun eigen beleving hun verhaal doen, in hun eigen woorden. Opvallend is dat clichés meteen ontkracht worden; de meeste geïnterviewden omschrijven hun jeugd als ‘perfect’, ‘onbezorgd’, ‘warm en gezellig’. Tegelijk valt op hoe vaak het al mis ging in de adolescentie of hoe duistere voortekenen toen al zichtbaar waren. Sommige levensverhalen zijn zo bizar, dat ze in een film als ongeloofwaardig bestempeld zouden worden.
De waarde van dit boek ligt in het inzicht, dat achter soms onmenselijke daden gewone mensen zichtbaar worden. Met wensen en verlangens, verliefdheden, behoefte aan steun en zekerheid. Soms sympathiek, soms niet. Nu de verhalen echt de beleving van de criminelen weergeven, is het aan de lezer om te duiden, om mee te gaan met de redeneringen of niet. Misschien zelfs om zichzelf een vraag te stellen: had mijn verhaal in dit boek kunnen staan als mijn leven op bepaalde momenten net een andere wending had genomen?
Marco Zevenhuizen
Jurist en bestuurslid van Uitgeverij De Brouwerij
